Wymiana zębów u psa to dość długi okres trwający nawet kilka miesięcy. W tym czasie pies może mieć większą niż zwykle, ochotę na gryzienie różnych przedmiotów w domu. Aby zaspokoić potrzebę gryzienia, należy zapewnić szczenięciu zabawki dostosowane do jego wieku i wielkości szczęki. Pomocna jest też odpowiednia dieta. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak przebiega wymiana zębów u psa - które objawy są typowe, a które mogą być niepokojące.
Spis treści:
- Wymiana zębów u psa
- Kiedy szczeniakowi wypadają zęby mleczne?
- Wymiana zębów u psa - zachowanie czworonoga
- Wymiana zębów u psa - objawy niepożądane
- Jak pomóc w wymianie zębów u psa?
- Jaką dietę stosować, kiedy psu wypadają zęby?
Wymiana zębów u psa
Wielu opiekunów zastanawia się, czy szczeniakowi wypadają zęby. Otóż u psów, podobnie jak u ludzi, występuje tzw. uzębienie dwupokoleniowe - najpierw rosną zęby mleczne, które następnie wymieniane są na zęby stałe. Ale nie wszystkie zęby psa podlegają wymianie - pierwszy przedtrzonowiec i zęby trzonowe są uzębieniem jednopokoleniowym.
Wymiana zębów u psa następuje na skutek ucisku zawiązków zębów stałych na korzenie, nerwy i naczynia krwionośne mleczaków. W konsekwencji ząb mleczny jest słabiej zaopatrywany w substancje odżywcze i powoli zaczyna obumierać. Szybki wzrost zwierzęcia sprawia, że zębodół również się powiększa, a mały, mleczny ząb przestaje go już ściśle wypełniać. Ząb stały wypycha mleczaka i idealnie wpasowuje się w zębodół. Taki mechanizm wymiany zębów występuje u większości ssaków.
Kiedy szczeniakowi wypadają zęby mleczne?
Zęby mleczne wyrzynają się w ciągu kilku, kilkunastu pierwszych tygodni życia szczenięcia:
- siekacze i kły do 3-5 tygodnia,
- przedtrzonowce do 4-12 tygodnia.
Zęby stałe pojawiają się po kilku miesiącach:
- siekacze w okolicach 3-5 miesiąca,
- kły i przedtrzonowce po 4-6 miesiącach,
- trzonowce po 5-7 miesiącach.
Cały proces wymiany zębów u psa powinien zakończyć się do 9. miesiąca życia. Czas ten może różnić się w zależności od rasy i wielkości czworonoga.
Szczenięta mają 28 zębów mlecznych - 14 w szczęce i 14 w żuchwie, czyli 3 siekacze, 1 kieł i 3 przedtrzonowce w każdej ćwiartce jamy ustnej.
Psy po wymianie zębów mają 42 zęby stałe - po 6 siekaczy i po 2 kły w żuchwie i szczęce, po 8 zębów przedtrzonowych w żuchwie i szczęce, 4 zęby trzonowe w szczęce i 6 zębów trzonowych w żuchwie.
Budowa i liczba zębów przedtrzonowych i trzonowych sugerują, że psy są dobrze przystosowane do rozgryzania i rozcierania pokarmu roślinnego. W przeciwieństwie do kotów, u których nie występują zęby o płaskich powierzchniach.
Wymiana zębów u psa - zachowanie czworonoga
Wymiana zębów u psa bardzo często przebiega bezobjawowo. Kiedy szczeniakom wypadają mleczaki, najczęściej są przez nie połykane podczas jedzenia. Rzadziej zdarza się, że opiekun znajduje zęba na podłodze lub w misce pupila. Połykanie wypadających zębów u psa jest najzupełniej normalne i nie stanowi żadnego zagrożenia dla jego zdrowia.
Zachowaniem zwiastującym zbliżającą się wymianę zębów u psa jest większa niż normalnie chęć gryzienia wszystkiego, co szczenię napotka na swojej drodze - butów, zabawek, rąk czy stóp opiekuna. Żucie i gryzienie to masaż dla dziąseł, który przynosi ulgę, a także ułatwia rozchwianie i wypadanie zębów u szczeniąt.
Typowe objawy, które można zauważyć podczas wymiany zębów u psa i które nie powinny budzić niepokoju, to:
- obrzęknięte i bolesne dziąsła,
- zaczerwienienie dziąseł,
- niewielkie krwawienie,
- niepokój i rozdrażnienie.
Wymiana zębów u psa - objawy niepożądane
W czasie, kiedy szczeniak traci mleczaki, należy co kilka dni zaglądać do jego jamy ustnej i sprawdzać stan uzębienia. Wszelkie nieprawidłowości trzeba skonsultować z lekarzem weterynarii. Nawet jeśli nie zauważymy, że coś jest nie tak, warto poprosić lekarza o wykonanie przeglądu stomatologicznego podczas każdej rutynowej wizyty w lecznicy, np. przy okazji szczepień.
Wypadanie zębów u szczeniaka - objawy niepożądane:
- Przetrwałe zęby mleczne - są to zęby mleczne, które nie wypadają, choć wyrosły już ich stałe odpowiedniki. Mogą występować nawet u 15% psów. Schorzenie to ma podłoże genetyczne. Predysponowane do niego są psy ras miniaturowych, m.in. Yorkshire terrier, shih tzu, owczarek szetlandzki, chihuahua, pinczer i jamnik.
- Zatrzymanie procesu wymiany zębów u psa - przyczyną jest najczęściej przebyta przez szczenię nosówka, która może doprowadzić do deformacji korzeni i przedwczesnego zamknięcia wierzchołka korzenia.
- Złamanie zęba mlecznego - niepohamowana chęć gryzienia twardych przedmiotów może doprowadzić do urazów w obrębie jamy ustnej. U prawidłowo żywionych szczeniąt pęknięcia zębów mlecznych zdarzają się rzadko. Natomiast, gdy w diecie psa występuje nieprawidłowy stosunek wapnia do fosforu, zęby stają się delikatne i kruche. Złamania zębów mlecznych są też częstsze u psów, które przeszły nosówkę lub otrzymują zbyt twarde pokarmy lub zabawki np. kości.
- Krzywy zgryz - nie jest bezpośrednio związany z wymianą zębów u psa. Wady zgryzu najczęściej przekazywane są genetycznie, ale mogą być też nabyte np. na skutek nieprawidłowej zabawy ze szczeniakiem szarpakiem lub źle dobranym gryzakiem.
Wszelkie nieprawidłowości w wymianie zębów u psów mogą doprowadzić do powstawania ropni i infekcji w zębodole, co znacząco osłabia zęby stałe, dlatego konieczna jest jak najszybsza interwencja lekarza weterynarii, gdy tylko pojawią się niepokojące objawy.
Jak pomóc w wymianie zębów u psa?
Chociaż wiele szczeniąt przechodzi wymianę zębów bezobjawowo, to jednak niektóre z nich mogą odczuwać pewien dyskomfort - swędzenie i lekki ból dziąseł. Ulgę przynosi gryzienie różnych przedmiotów. Warto więc zapewnić w tym czasie psu różnego rodzaju gryzaki i zabawki do gryzienia - przeznaczone specjalnie dla szczeniąt i dopasowane do wielkości pupila. Gumowe i silikonowe zabawki można włożyć na chwilę przed zabawą do lodówki - żucie zimnej zabawki przyniesie ulgę bolącym dziąsłom.
W czasie, kiedy pies zmienia zęby, nie są wskazane zabawki typu sznury i szarpaki - mogą one naruszyć delikatną strukturę wyrzynających się zębów stałych i powodować wady zgryzu.
Wymiana zębów u psa to odpowiedni moment na rozpoczęcie czyszczenia zębów pupila. Im wcześniej przyzwyczaić zwierzę do codziennego szczotkowania zębów, tym lepiej. Szczeniętom łatwiej jest zaakceptować zabiegi wykonywane w obrębie jamy ustnej. Jeśli zaczniemy dbać o stałe zęby psa jak tylko się pojawią, zmniejszymy ryzyko tworzenia się kamienia nazębnego. Ponieważ zęby stałe wyrzynają się w różnym czasie, higienę jamy ustnej psa należy wdrażać od momentu, kiedy szczenię pojawi się w naszym domu.
---------------------
Wąsowicz M., Barszcz K., Majewska D., Cićkiewicz M., Przetrwałe zęby mleczne u psów. Życie Weterynaryjne, 2014, 89 (5), s. 396-398.
Jaką dietę stosować, kiedy psu wypadają zęby?
W okresie wypadania zębów u szczeniaka ważne jest wielokierunkowe działanie. Przede wszystkim musimy zapewnić psu kompletną i zbilansowaną karmę pełnoporcjową przeznaczoną dla psów w okresie wzrostu (karma typu junior). Odpowiednie żywienie zapewnia szczenięciu właściwy stosunek wapnia do fosforu, który powinien wynosić między 1:1 a 1,8:1 z przewagą wapnia. Zachowanie tych proporcji wpływa na prawidłowy rozwój układu kostnego, a także zębów.
Dieta może okazać się pomocna również w stymulowaniu uzębienia tak, aby zęby mleczne zostały skutecznie rozchwiane i prawidłowo usunięte. Dlatego w diecie szczenięcia należy uwzględnić nie tylko mokrą, ale też suchą karmę o właściwej wielkości granulek, które pies z łatwością pogryzie. Jeśli pupil ma tendencję do połykania suchej karmy, być może rozwiązaniem będzie sucha karma o większych granulkach.
Świetnym uzupełnieniem diety psa są przekąski stomatologiczne, które zachęcają do długiego żucia i tym samym stymulowania zębów i dziąseł, np. Pedigree® DentaStix, które można podawać już od czwartego miesiąca życia, czyli w momencie, gdy większości psom wyrzynają się stałe zęby. Dodatkowo tego typu przysmaki dentystyczne zmniejszają odkładanie się kamienia nazębnego aż o 80%. Korzystnie wpływają też na kondycję dziąseł.
Źródła:
- Jank M. Podstawy fizjologii żywienia [w:] Podstawy żywienia psów i kotów. Podręcznik dla lekarzy i studentów weterynarii (red. M. Ceregrzyn), Wrocław 2013, s. 14.
- Wąsowicz M., Barszcz K., Majewska D., Cićkiewicz M., Przetrwałe zęby mleczne u psów. Życie Weterynaryjne, 2014, 89 (5), s. 396-398.
- https://cowsierscipiszczy.pl/wymiana-zebow-psa/
