BARF to filozofia żywienia, opracowana przez australijskiego lekarza weterynarii Iana Billinghursta, który uznał, że tym, co powinny jeść psy, aby były zdrowe, jest przede wszystkim surowe mięso. Głównym założeniem tej diety jest tzw. naturalne żywienie czworonogów, jak najbardziej zbliżone do żywienia ich przodków. Jednak czy BARF jest faktycznie zdrowy? Sprawdź, co może jeść pies. Dowiedz się, która dieta będzie dla niego najlepsza!

Spis treści:

1. Na czym polega dieta BARF?
2. Czy dieta BARF jest zdrowa?
3. Co pies może jeść, a czego nie powinien?
4. BARF - czy to najlepsza dieta dla psa?

Na czym polega dieta BARF?

BARF to skrót od angielskiego wyrażenia Biologically Appropriate Raw Food, co w wolnym tłumaczeniu oznacza biologicznie dopasowaną surową dietę. To sposób żywienia, w którym 

głównym składnikiem jest mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, podane na surowo, bez żadnej obróbki cieplnej (pieczenia, gotowania ani nawet sparzenia). Tym, co może jeść pies, według zaleceń BARF, jest surowe mięso, podroby, kości, ryby, jajka, warzywa i owoce. Z „surowej diety” wyłączone są produkty przetworzone oraz zboże. Dieta BARF wymaga suplementacji, należy wzbogacać ją o dodatkowe źródła witamin (zwłaszcza z grupy B) oraz minerałów (m.in. żelaza i wapnia).

Co może jeść pies wg BARF:

• surowego mięsa z chrząstkami i kośćmi, ryb (60%),
• surowych podrobów (10%),
• rozdrobnionych surowych warzyw (15%),
• rozdrobnionych surowych owoców (5%),
• dodatków, w tym m.in. jaj, produktów mlecznych, olejów (10%).

Czy dieta BARF jest zdrowa?

Podstawowym założeniem diety opracowanej przez Iana Billinghursta, jest przekonanie, że psy powinny żywić się dokładnie tak, jak ich dziko żyjący przodkowie. Jednak czy to możliwe, aby żywienie psów opierało się na realiach środowiskowych sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat? 

Różnica pomiędzy współczesnymi psami, a ich dziko żyjącymi przodkami jest diametralna. Żyjące dziś, udomowione czworonogi są nie tylko przyzwyczajone do innego trybu życia, ale też inaczej zbudowane. Dzielą je wieki ewolucji, tym bardziej że coraz więcej dowodów wskazuje na to, że losy psów i ludzi mogły zbiec się nie 16 tysięcy lat temu, jak dotychczas sądzono, ale nawet 40 tysięcy lat temu (potwierdzają to badania DNA kości wilka z półwyspu Tajmyr, datowane na 35 tysięcy lat). Przez ten czas psy z bezwzględnych mięsożerców, stały się względnymi mięsożercami. Obecnie są przystosowane do spożywania różnego rodzaju pokarmów, także warzyw, owoców i zbóż, które służą ich zdrowiu i zajmują ważne miejsce w codziennej diecie. Tak więc założenia diety BARF nie do końca znajdują uzasadnienie w rzeczywistości. Co więcej, niektóre z nich nie mają potwierdzenia naukowego. Potwierdzono natomiast, że tym, co może jeść pies, nie jest surowe mięso, ponieważ żywienie surowymi produktami zwierzęcymi wiąże się z wysokim ryzykiem mikrobiologicznym.

Zwolennicy diety BARF podkreślają wiele zalet „naturalnego sposobu żywienia”. Zwracają uwagę, że surowe mięso dla psa ma więcej makro- i mikroelementów oraz witamin niż produkty przetworzone termicznie. Ponadto podkreślają korzystny wpływ BARF na stan zdrowia czworonogów. „Surowa dieta” jest uznawana za wysokoodżywczą, łatwostrawną i hipoalergiczną. Oprócz tego ma poprawiać pracę układu trawiennego, wspomagać higienę jamy ustnej i wzmacniać tkanki przyzębia. Czy to jednak prawda?

Co pies może jeść, a czego nie powinien?

Surowe mięso

W opinii Światowej Organizacji Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt WSAVA, a także specjalistów z Instytutu Nauki o Zwierzętach Waltham dieta BARF nie jest optymalnym sposobem żywienia, a nawet może okazać się szkodliwa. Surowe mięso, zamiast doskonałym źródłem białka, może być źródłem niebezpiecznych patogenów - chorobotwórczych bakterii, pasożytów i grzybów. Dowodzą temu liczne badania, potwierdzające obecność w surowych dietach takich drobnoustrojów, jak: Salmonella, Listeria monocytogenes, pałeczki Campylobacter jejuni i Escherichia coli - które zagrażają nie tylko zwierzętom, lecz także ludziom. Mając na uwadze ryzyko zakażenia mikrobiologicznego, podawanie psu surowego mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego jest niewskazane i niebezpieczne. 

Zatem, czym karmić psa? Oczywiście mięso, lecz przetworzone termicznie. Obróbka cieplna pozwala uzyskać bezpieczeństwo mikrobiologiczne, a ponadto zwiększa strawność niektórych rodzajów surowców. To dlatego jest wskazana w przygotowywaniu pokarmów zarówno dla czworonogów, jak i ich opiekunów. Sympatycy BARF-u zauważyliby pewnie w tym miejscu, że gotowanie czy pieczenie obniża wartość odżywczą produktów spożywczych. Trzeba jednak pamiętać, że w gotowych pokarmach pełnoporcjowych - mokrych karmach dla psa (jak Pedigree Vital Protection) wszelkie ewentualne straty składników odżywczych (które w rzeczywistości są niewielkie) wyrównuje się odpowiednimi naturalnymi dodatkami. Podając psu takie jedzenie, ma się pewność, że karmi się go właściwie i bezpiecznie!

Podroby

Podroby, a więc serca, płuca, wątroby i inne jadalne produkty uboczne mięsa, są źródłem wielu cennych wartości odżywczych - nie powinny być jednak podawane na surowo, ponieważ niosą takie samo zagrożenie mikrobiologiczne, jak mięsa pozostałej klasy. Warto też pamiętać, że podroby nie mogą być podstawą żywienia - gdy są podawane psu w nadmiarze, łatwo wywołują problemy żołądkowe (np. biegunkę), a nawet mogą stać się przyczyną choroby (np. nadczynności tarczycy). 

Kości

Czy kości są faktycznie tym, co psy mogą jeść? Gryzienie odpowiednio twardych pokarmów (nie za twardych!) wprawdzie sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji jamy ustnej, jednak bez wątpienia nie mogą to być kości. Ich jedzenie jest niebezpieczne i może prowadzić do uszkodzeń zębów, a nawet niedrożności jelit. Zamiast tego, lepiej podać psu pełnoporcjowy suchy pokarm, który także pomaga usuwać płytkę nazębną, lecz w sposób całkowicie bezpieczny. W trosce o uzębienie pupila warto też włączyć do diety przekąski stomatologiczne Pedigree Dentastix.

Surowe ryby

Surowe ryby są ważnym elementem diety BARF. Stanowią źródło dobrze przyswajalnego białka, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, witaminy D3 i tak ważnych minerałów, jak jod, fosfor czy selen. Niestety w ich składzie znajduje się tiaminaza. To enzym, który powoduje rozpad witaminy B1 (tiaminy) i którego nadmiar może prowadzić do awitaminozy, zaburzeń ze strony układu nerwowego oraz innych problemów zdrowotnych.  Dlatego, tak samo jak w przypadku mięsa, tym, co powinny jeść psy, są ryby przetworzone termicznie. Wysoka temperatura neutralizuje tiaminazę, a ponadto eliminuje chorobotwórcze drobnoustroje. Ryby pochodzące z niepewnego źródła mogą być siedliskiem bakterii i pasożytów. Co więcej, te, które żyły w zanieczyszczonym środowisku, często zawierają szkodliwy tlenek trimetyloaminy. Z rybami w diecie psa należy uważać. Jeśli podawać je pupilowi, to wyłącznie sprawdzone pod kątem mikrobiologicznym i obowiązkowo zmielone - ości są tak samo groźne jak kości! 

Zboża

„Surowa dieta” prawie całkowicie wyklucza zboża z żywienia czworonogów. Dziko żyjący przodkowie psów nie żywili się pszenicą ani kukurydzą, dlatego zdaniem zwolenników BARF-u nie powinny ich spożywać także psy żyjące współcześnie. Jednak na drodze ewolucji sposób żywienia tych zwierząt znacząco się zmienił i dziś psy potrzebują zarówno produktów pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Zboża są tym, co mogą jeść psy. Skrobia dostarcza energii i włókna pokarmowego, niezbędnego do prawidłowej pracy jelit. Ponadto stanowi źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz ważnych witamin i minerałów. 

BARF - czy to najlepsza dieta dla psa?

Dieta BARF to w zasadzie cała koncepcja żywieniowa. To sposób żywienia, wpisujący się w nurt dominujących dziś trendów, dla których wspólnym mianownikiem jest „powrót do natury”. Okazuje się jednak, że dieta, oparta na surowym mięsie, nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb żywieniowych czworonoga. Wiele badań pokazuje, że domowe żywienie psa zgodnie według zaleceń BARF jest niekompletne i niesie ryzyko niedoborów składników pokarmowych. Udowodniono, że długotrwałe stosowanie diet opartych na surowym mięsie prowadzi do zaburzeń poziomów wapnia i fosforu (zarówno niedoboru, jak i nadmiaru), ważnych dla prawidłowego funkcjonowania układu kostnego. Może też wywoływać niedobór witamin D i A oraz deficyt magnezu, jodu, cynku i miedzi, jak również kwasów tłuszczowych. 

Dieta BARF nie jest też hipoalergiczna. Alergia pokarmowa u psów polega na nadwrażliwości na konkretną substancję - zazwyczaj białko. Zatem standardowe receptury BARF nie mogą być nazwane ani hipoalergicznymi, ani eliminacyjnymi (niezawierającymi uczulających składników). 

Zdaniem ekspertów tym, co może jeść pies, jest kompletna, zbilansowana i bezpieczna dieta - którą BARF nie jest. Właściwy sposób żywienia dostarcza wszystkie składniki odżywcze, podane w odpowiedniej ilości i proporcji. Tylko tak opracowane posiłki są w stanie zaspokoić potrzeby żywieniowe zwierzęcia. Stosowanie pełnoporcjowej, dobrze opracowanej karmy, to najlepszy sposób, aby pupil jadł dokładnie to, co powinny jeść psy, aby miały idealne warunki do rozwoju i długiego życia.