Choroba, jaką jest otyłość, dotyka nie tylko ludzi, ale także naszych czworonożnych przyjaciół. Lekceważona bądź zbyt późno zdiagnozowana może prowadzić do innych chorób czy dolegliwości. Opiekun psa powinien zwracać szczególną uwagę na stan zdrowia oraz prawidłowe żywienie psa. Dowiedz się, jak rozpoznać otyłość u psa i jak odróżnić ją od nadwagi. Jakie są przyczyny obu problemów oraz jak możemy sobie z nimi poradzić?
Spis treści:
- Jak rozpoznać otyłość u psa?
- Czynniki predysponujące do wystąpienia nadwagi i otyłości u psów
- Otyłość a skutki zdrowotne
- Aktywność fizyczna u otyłego psa
- Jak i czym karmić otyłego psa?
Jak rozpoznać otyłość u psa?
Otyłość jest obecnie jednym z głównych problemów zdrowotnych współczesnego świata. Dotyczy to również psów. Jak rozpoznać tę chorobę u naszego czworonożnego przyjaciela? O otyłości u psa mówimy, gdy jego masa ciała o 30% przekracza prawidłową masę, a w przypadku nadwagi - o 15-30%.
Do oceny masy ciała stosuje się wskaźnik BCS (Body Condition Score) pozwalający na dokonanie oceny kondycji ciała. Jest to 5- lub 9-stopniowa skala opierająca się na palpacyjnej (dotykowej) i wizualnej ocenie sylwetki i zawartości tkanki tłuszczowej. Warto na niej bazować chcąc ocenić masę ciała psa, jednak w przypadku podejrzenia otyłości, niezbędna jest wizyta u lekarza weterynarii. Skala prezentuje się następująco:
- Wychudzony. Żebra i kości widoczne z daleka, łatwo wyczuwalne. Tułów- widziany z góry- w kształcie klepsydry.
- Bardzo chudy. Żebra i kości widoczne i wyczuwalne, mocno zaznaczone podkasanie brzucha, z góry widoczny kształt klepsydry.
- Chudy. Żebra i kości dostrzegalne, zaznaczone podkasanie brzucha.
- Nieznaczna niedowaga. Żebra i kości wyczuwalne, podkasanie brzucha widoczne z boku.
- Idealna masa ciała. Żebra i kości niewidoczne, ale wyczuwalne. Z góry widoczny delikatny kształt klepsydry. Struktury kostne nasady ogona wyczuwalne pod cienką warstwą tłuszczu.
- Nieznaczna nadwaga. Żebra i kości wyczuwalne pod umiarkowaną warstwą tłuszczu. Z góry widoczny słabo widoczny kształt klepsydry.
- Nadwaga. Żebra i kości trudno wyczuwalne pod grubą warstwą tłuszczu. Z boku widoczne małe podkasanie brzucha, brak wcięcia w talii.
- Otyłość. Żebra i kości bardzo trudne do wyczucia pod grubą warstwą tłuszczu podskórnego. Nasada ogona poszerzona, widoczny fałd brzuszny oraz widoczne z góry poszerzenie tułowia.
- Znaczna otyłość. Żebra i kości bardzo trudno wyczuwalne pod masywną warstwą tłuszczu. Nasada ogona pogrubiona, a struktury kostne praktycznie niemożliwe do wyczucia. Wiszący fałd brzuszny, grube warstwy tłuszczu podskórnego w okolicy lędźwiowej, okolicy szyi, okolicy twarzowej, kończyn i pachwin. Na grzbiecie może formować się fałd.
Oprócz wyglądu otyłego psa, zmienia się także jego zachowanie. Zwierzę ogranicza aktywność, może również więcej spać.
Czynniki predysponujące do wystąpienia nadwagi i otyłości u psów
Czynniki predysponujące do wystąpienia otyłości u psa to przede wszystkim:
- wiek - wraz z wiekiem zwierzęcia następuje obniżenie tempa metabolizmu oraz spadek aktywności fizycznej, u psich seniorów następuje więc zmniejszenie całkowitego dziennego zapotrzebowania na kalorie,
- kastracja/sterylizacja - w wyniku tych zabiegów również następuje zmniejszenie całkowitego dziennego zapotrzebowania kalorycznego, ponadto towarzyszy im zwiększony apetyt,
- rasa - podatne na nadwagę są rasy, takie jak: terier szkocki, owczarek szetlandzki, jamnik, beagle, cocker spaniel, labrador retriever, cairn terrier,
- żywienie - przewlekły dodatni bilans energetyczny (przyjmowanie większej liczby kalorii, niż potrzebuje organizm) powoduje nadwagę, a ta może prowadzić do otyłości u psa,
- leki - niektóre środki medyczne (np. glikokortykosteroidy) powodują wzrost łaknienia i/lub odkładanie się tłuszczu,
- stan zdrowia - do powstawania otyłości przyczyniać się mogą zaburzenia, takie jak: cukrzyca, nadczynność kory nadnerczy, niedoczynność przysadki, zaburzenia podwzgórza, niedoczynność tarczycy, akromegalia.
- zbyt mała aktywność fizyczna – brak ruchu lub jego niedobór sprawia, że przyswojone z pożywieniem kalorie nie zostają spożytkowane i odkładają się w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej.
- stres, depresja – takie doświadczenia mogą być przyczyną otyłości u psa, ale także same w sobie mogą powodować tę chorobę. Pupil może ,,zajadać’ swoje smutki. Chorobę najłatwiej zdiagnozować poprzez wywiad oraz przeprowadzenie badań klinicznych u zwierzęcia.
Otyłość a skutki zdrowotne
Otyłość u psa może przyczyniać się do powstawania kolejnych chorób i dolegliwości. Mowa o:
- chorobach tarczycy,
- chorobach trzustki,
- chorobach wątroby,
- chorobach nadnerczy,
- chorobach nowotworowych,
- spadku odporności,
- porażeniu krtani,
- zapadaniu tchawicy,
- cukrzycy,
- niewydolności serca,
- niewydolności nerek,
- nadciśnieniu i przyspieszeniu tętna,
- kamicy,
- podwyższonym poziomie cholesterolu,
- przeciążeniu stawów,
- zwyrodnieniu kręgosłupa,
- zaburzeniach zwieracza cewki,
- idiopatycznym zapaleniu pęcherza moczowego,
- stanach zapalnych w stawach.
Ponadto otyłość u psa może utrudniać leczenie chorób i rekonwalescencję po zabiegach. Podawanie środków znieczulających u otyłych psów wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia powikłań. Tak naprawdę każdy „nadprogramowy” kilogram osłabia organizm psa i wpływa negatywnie na jego zdrowie. Skutkiem otyłości u psa może być również nietolerancja wysiłkowa i szybkie męczenie się.
Aktywność fizyczna u otyłego psa
Aktywność fizyczna jest niezwykle istotna zarówno u zdrowego, jak i otyłego psa. Zapewnia większą wydajność procesu odchudzania, a po osiągnięciu prawidłowej masy ciała - pomaga utrzymać ją na dłużej. W przypadku otyłych pupili każda aktywność powinna być zaordynowana przez lekarza weterynarii i dostosowana do możliwości i stanu zdrowia danego czworonoga.
Chcąc zachęcić psa do poruszania się, możemy zakupić nowe zabawki. Być może stare mu się już znudziły i potrzebuje urozmaicenia. Aportowanie czy samodzielne zabawy psa są jak najbardziej mile widziane. Również spacery mogą wspomóc odchudzanie psa. Możemy zacząć je stopniowo nieco wydłużać bądź wychodzić częściej. Dobrym pomysłem może być również pływanie. Każdy pies jest inny i interesuje go coś innego, jeśli więc otyły pies nie chce się ruszać, powinniśmy spróbować go zachęcić. Jest to częste zjawisko, ponieważ psom z otyłością zwyczajnie ciężej jest się ruszać i podnosić. Przy odchudzaniu psa zaleca się wykonywanie masaży rozciągających mięśnie. Rozluźniają i relaksują zwierzę, wpływają więc pozytywnie zarówno na sferę psychiczną, jak i fizyczną. Warto zapytać o to lekarza weterynarii i poprosić go o naukę prawidłowej techniki wykonywania masaży u psa.
Pamiętajmy, że pies nie może również przesadzać z aktywnością, a my nie powinniśmy go do niej zmuszać. Należy wziąć, pod uwagę, iż pies z otyłością ma znacznie mniejszą tolerancję wysiłkową oraz mniej sprawny układ ruchu niż pupil zdrowy. Zbyt intensywny ruch może być dla niego bardzo męczący. Może również prowadzić do kontuzji, a nawet do śmierci – dlatego to lekarz powinien zadecydować o wskazanym dla danego czworonoga rodzaju aktywności. Ma to szczególne znaczenie, jeśli pies przez dłuższy czas nie był zbyt aktywny. Wszelkie zmiany należy wprowadzać stopniowo, ruch również. Jeśli zauważymy u psa znudzenie bądź zmęczenie, nie powinniśmy na siłę zmuszać go do aktywności. Może to powodować stres u psa, a ten jedynie pogłębi problem. W razie jakichkolwiek problemów powinniśmy, skontaktować się z lekarzem weterynarii i behawiorystą.
Jak i czym karmić otyłego psa?
Prawidłowe karmienie psa to podstawa, jeśli chcemy zwalczyć otyłość u psa. Zanim jednak kupimy odpowiedni pokarm, powinniśmy wybrać się do lekarza weterynarii. Niezbędne jest wykonanie badania krwi i moczu, a także wykluczenie ewentualnych chorób jako przyczyny otyłości. Badania pozwolą również wybrać odpowiednią karmę, otyły pies może cierpieć na nietolerancję czy inne dolegliwości, które należy wziąć pod uwagę.
Na rynku dostępne są specjalne pokarmy przeznaczone dla psów z otyłością, z jej wyborem powinien nam jednak pomóc lekarz weterynarii. Próby samodzielnego odchudzania psa mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Karma powinna uwzględniać nie tylko główny problem, jakim jest otyłość, ale także inne, ważne czynniki tj. rasa, wielkość, wiek czy stan zdrowia zwierzęcia. Przyjmuje się, że w celu wywołania deficytu kalorycznego potrzebne jest zmniejszenie kaloryczności posiłków o 30-35%. Odpowiednia karma dla psa z otyłością powinna charakteryzować się niskim poziomem tłuszczu oraz zwiększoną ilością białka i włókna pokarmowego, które daje uczucie sytości. Poza wyborem prawidłowego pokarmu znaczenie ma również jego odpowiednie porcjowanie. Posiłki powinniśmy podawać psu 3-4 razy dziennie o stałych porach.
Odchudzanie psa to proces wymagający czasu. Spadek masy ciała zwierzęcia powinien oscylować w przedziale 0,4 - 0,8 kg w ciągu tygodnia. Tylko takie tempo pozwala psu schudnąć zdrowo. Próby przyspieszenia tego procesu sprzyjają powstawaniu niedoborów u psa oraz grożą gwałtownym przyrostem masy ciała po powrocie do tradycyjnego żywienia.
Aby uchronić czworonoga przed nadwagą lub otyłością, należy zrezygnować z pewnych nawyków i zachowań. Nie powinniśmy podawać psu resztek ze stołu czy żadnego jedzenia przeznaczonego dla ludzi. Jeśli podajemy przekąski dla psa, dbajmy o to, aby pokrywały one maksymalnie 10% zalecanej dla pupila dziennej dawki energii. W niektórych przypadkach istotnym elementem odchudzania jest konsultacja z behawiorystą, gdyż żebranie o pokarm nie zawsze związane jest z głodem, a problemami behawioralnymi. Podczas odchudzania należy sprawdzać masę ciała i wygląd psa.
Jakość życia psów otyłych poprawia się po zakończeniu terapii odchudzającej, jednak pamiętajmy, że to proces długotrwały i złożony. Właściwe podejście w połączeniu z odpowiednią dietą, aktywnością fizyczną oraz pomocą lekarza weterynarii to klucz do sukcesu!
